Geschiedenis CTTO Amsterdam
Geschiedenis van het collectief
Het CTTO Amsterdam, wat tot 2019 het Collectief van Transculturele Therapeuten Amsterdam (CTT Amsterdam) was, is voortgekomen uit de ‘Intervisiegroep Feminisme en Gezinstherapie’ die in 1982 werd opgericht vanuit het Dercksen Centrum in Amsterdam (nu GGZ inGeest). Marjon Arends, Nel Jessurun en Anna de Voogt behoorden tot deze eerste groep. Zij probeerden hun werk te doen vanuit een feministisch perspectief én met een systemische lens en voelden verbondenheid in de strijd tegen onderdrukkende praktijken in de hulpverlening. Door de intervisie werden zij alert op de vaak onbewuste rolbevestigende of seksistische elementen in eigen systeemtherapieën en in de concepten, methoden, technieken en oplossingen die hanteert werden.
Eind jaren tachtig waren het vooral Marjon Arends en Nel Jessurun die deze veranderde werkwijze doortrokken naar de migrantenhulpverlening. Zij waren werkzaam in het Buitenlandersproject van de RIAGG-Oost en ervoeren een soortgelijke worsteling met dominante praktijken. In de jaren ’90 deden zij baanbrekend werk op het terrein van interculturalisering van de hulpverlening en er volgde een stroom van publicaties van hun hand (zie publicaties).
The Founding Mothers
In 1997 namen Marjon Arends, Nel Jessurun en Anna de Voogt het initiatief om een nieuwe groep te vormen. Zo legden zij de basis voor het CTT Amsterdam, dat via de systeemtherapie een opleidingsbrug heeft geslagen van feministische naar transculturele inzichten.
Oprichting CTT Amsterdam
Bij een workshop over huiselijk geweld van Virginia Goldner in het Lorentzhuis in Haarlem in 1997 vond een ontmoeting plaats tussen: Anna, Nel en Marjon afkomstig uit de GGZ, Urmy Macnack uit de GG&GD en Kitlyn Tjin A Djie uit de Jeugdhulpverlening. Ter plekke ontstond het idee om de oude intervisiegroep nieuw leven in te blazen en een collectief te vormen. Met de komst van Urmy en Kitlyn vond er een mooie verdieping plaats en werden zij zich samen nog meer bewust van de gelijktijdige aanwezigheid van gender, etniciteit, klasse en seksualiteit (intersectionaliteit).
Uitbreiding van het Collectief
Vanaf 2003 zijn er bijzondere en verrijkende ontmoetingen geweest in het werkveld. Er ontstond een divers collectief, qua disciplines, sectoren en settings in de hulpverlening, maar ook qua etnische en culturele achtergrond. Systeemtherapeut Pui Fan Yip is erbij gekomen vanuit het AMW (de Blankenbergstichting) waar zij vooral met de Chinese bevolkingsroep werkte (nu werkt zij bij de GGZ). Vanuit de jeugdzorg kwam systeemtherapeut Fariba Rhmaty, die momenteel naast het CTTO ook het Expertisecentrum Transculturele Therapie runt. Beide instituten zijn nauw met elkaar verbonden.
Vanaf 2006 is het CTT een officiële opleiding centrum geworden (geregisteerd bij CRKBO) en werd er gestart met post-HBO opleidingen. Het verzorgen hiervan is een grote stap geweest in de professionele ontwikkeling van het CTT. Later stelden zij ook een twee-jarige NVRG-erkende systeemtherapie opleiding samen. Hiermee zette het CTT zichzelf definitief op de kaart binnen het werkveld. Gastdocenten met specifieke transculturele en/of systemische expertise trokken naar het CTT toe.
Nadat Marjon Arends overleed in 2008 is Hermine Klok bij het CTT gekomen: zij is psychomotorisch en lichaamsgericht therapeut, met veel ervaring in het werken met Marokkaanse en multiculturele vrouwengroepen in de GGZ. Ook was het CTT een samenwerking aangegaan met Glenn Hellberg, die als consulterend kinder- en jeugdpsychiater actief is, en met Dirck van Bekkum, cultureel antropoloog. Beiden brachten naast hun eigen disciplines ook het mannenperspectief binnen. In 2014 zijn Judith Limahelu, maatschappelijk werker-systeemtherapeut, en Jan Smits, SPV-systeemtherapeut toegetreden tot het CTT.
Het CTT in transitie
In de periode van 2016 tot 2018 hebben een aantal personen het collectief verlaten: achtereenvolgens Dirck van Bekkum, Kitlyn Tjin A Djie, Judith Limahelu, Anna de Voogt, Hermine Klok en Jan Smits. Deze vertrekken, en daarmee ook grote verliezen, vroegen om een periode van bezinning. Er ontstond een behoefte en noodzaak om (intergenerationele) patronen te doorbreken, om de toekomst veilig te stellen.
‘Denktank’ als beschermjas
De overgebleven Nel Jessurun, Urmy Macnack en Fariba Rhmaty hebben, in navolging van het evangelie dat zij verkondigen, een groep betrokken collega’s en oud-studenten gevraagd om hen te helpen ‘herpakken’ in deze transitiefase. Zij noemden hen de vernieuwingsgroep. Deze groep fungeert momenteel nog als ‘denktank’ en draagt bij aan het waarborgen van de kwaliteit en de voortdurende ontwikkeling van het gedachtengoed.
Van CTT naar CTTO Amsterdam
De nieuwe fase vroeg om een nieuwe naam. Met ingang van 1 september 2019 is het Collectief van Transcultureel Therapeuten (CTT) Amsterdam overgegaan naar het Centrum voor Transculturele Trainingen en Onderwijs (CTTO) Amsterdam. Het woord collectief is hiermee verdwenen, maar de verbondenheid niet. Het woord centrum geeft meer ruimte voor de ontwikkeling van de deelgenoten, met een focus op wat er centraal staat: het verzorgen van opleidingen, trainingen en andere vormen van deskundigheidsbevordering. De tweejarige systeemtherapie opleiding, die voorheen ‘in het voetspoor van de historie en cultuur’ heette, heet nu ‘Nieuwe Voetsporen’. Passend bij de transitie die is doorstaan. Verder zijn er twee nieuwe opleidingen ontwikkeld: een opleiding tot Systeemtherapeutisch werker (Post-HBO) en Systemische Supervisor (zie opleidingen)
Zoals een gezin een systeem is dat door de tijd heen beweegt en zich aan dient te passen in het samenspel van verschillende stressoren, heeft het CTTO dit ook gedaan. Wij vinden het dan ook belangrijk deze geschiedenis te delen. Ondanks deze geschiedenis, maar ook dankzij, lukt het nog steeds om diegene die zich tot ons richten, al meer dan 14 jaar lang te verrijken met een nieuwe (transculturele en systemische) blik, waarin meerdere perspectieven mogen zijn.
Zie ook ‘CTTO in beeld’ voor een blik op de prestaties van CTT(O).
